Chiếc giày vàng là gì? Đây là danh hiệu cao quý dành cho cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất trong một mùa giải tại châu Âu. Cùng Bongdaso 66 tìm hiểu về lịch sử và những huyền thoại từng giành giải thưởng này!
Chiếc giày vàng là gì?
Chiếc Giày Vàng Châu Âu (tên gốc tiếng Pháp: Soulier d’Or) là giải thưởng danh giá được trao hằng năm cho cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất trong tất cả các giải vô địch quốc gia thuộc hệ thống các giải đấu hàng đầu châu Âu. Giải thưởng này được thiết kế với hình dáng một chiếc giày bóng đá, biểu tượng cho thành tích ghi bàn xuất sắc.
Ban đầu, danh hiệu này được trao cho cầu thủ có số bàn thắng nhiều nhất trong tất cả các giải đấu châu Âu. Tuy nhiên, từ năm 1997, cách tính điểm đã thay đổi, áp dụng hệ số nhân và ưu tiên các giải đấu có cấp độ cao hơn.
Giải thưởng này được sáng lập bởi tạp chí L’Equipe. Từ mùa giải 1996/97, European Sports Media là đơn vị chịu trách nhiệm trao giải.
Tìm hiểu về lịch sử của giải Chiếc giày vàng
Giải thưởng Chiếc Giày Vàng ra đời từ mùa giải 1967/68, do tạp chí thể thao nổi tiếng L’Equipe sáng lập. Ban đầu, giải được trao cho cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất trên mọi giải đấu ở châu Âu mà không tính đến sự chênh lệch về trình độ giữa các giải.
Tuy nhiên, từ mùa giải 1996/97, giải thưởng đã được cải tổ toàn diện. European Sports Media (ESM) tiếp quản việc trao giải và áp dụng một hệ thống tính điểm mới, có tính đến thứ hạng và độ khó của các giải đấu. Hệ thống này sử dụng hệ số nhân dựa trên xếp hạng của giải đấu theo hệ số UEFA:
- Hệ số 2: Áp dụng cho 5 giải đấu hàng đầu châu Âu (thường là La Liga, Premier League, Serie A, Bundesliga, Ligue 1).
- Hệ số 1.5: Áp dụng cho các giải đấu từ hạng 6 đến 22.
- Hệ số 1: Áp dụng cho các giải đấu còn lại.
Nhờ hệ thống này, các bàn thắng ghi được ở các giải đấu hàng đầu châu Âu có giá trị cao hơn, phản ánh đúng trình độ và tính cạnh tranh khốc liệt của các giải đấu này.
Trong giai đoạn từ 1991 đến 1996, giải thưởng tạm ngưng trao do tranh cãi về số lượng bàn thắng không chính xác của một cầu thủ tại giải vô địch Đảo Síp.
Kể từ mùa giải 2019/20, quy tắc trao giải Chiếc Giày Vàng được điều chỉnh thêm một lần nữa để đảm bảo tính công bằng. Nếu có nhiều cầu thủ bằng điểm, giải thưởng sẽ được trao cho cầu thủ có số phút thi đấu ít nhất. Nếu vẫn hòa, các tiêu chí phụ sẽ được xét đến, bao gồm:
- Số pha kiến tạo thành bàn.
- Số bàn thắng ghi được từ phạt đền (ít hơn sẽ được ưu tiên).
Chỉ khi tất cả các tiêu chí trên đều bằng nhau, giải thưởng mới được chia sẻ cho nhiều cầu thủ.
Những cầu thủ giành nhiều Chiếc giày vàng nhất
Lionel Messi là cầu thủ sở hữu nhiều Chiếc Giày Vàng nhất với 6 lần đăng quang, tất cả trong màu áo Barcelona. Anh cũng nắm giữ kỷ lục ghi nhiều bàn nhất trong một mùa giải với 50 bàn ở mùa 2011/12, đạt tổng điểm 100.
Gerd Muller là cầu thủ đầu tiên giành Chiếc Giày Vàng hai lần (1969/70 và 1971/72). Messi cũng là người đầu tiên giành giải 3 lần, sau đó phá kỷ lục với 5 và 6 lần vô địch.
Messi là cầu thủ duy nhất giành danh hiệu này trong ba mùa giải liên tiếp (2016/17 – 2018/19). Các cầu thủ khác từng vô địch hai mùa liên tiếp gồm Thierry Henry, Cristiano Ronaldo, Robert Lewandowski, và Ally McCoist.
Một số cầu thủ giành danh hiệu này ở nhiều CLB khác nhau gồm Diego Forlan, Luis Suarez, Mario Jardel, và Cristiano Ronaldo. Riêng Ronaldo và Suarez là những cầu thủ giành giải thưởng này ở hai giải đấu khác nhau: Premier League và La Liga.
Những thống kê khác về Chiếc giày vàng
Xếp hạng theo câu lạc bộ
Nhờ sự xuất sắc của Messi, Barcelona dẫn đầu danh sách CLB có nhiều danh hiệu Chiếc Giày Vàng nhất với 8 lần đăng quang. Ngoài Messi, Barca còn có Luis Suarez và Ronaldo “béo” từng giành giải.
Real Madrid và Bayern Munich đồng hạng hai với 4 Chiếc Giày Vàng. Dinamo Bucuresti và Porto có 3 danh hiệu. Những CLB có 2 danh hiệu gồm CSKA Sofia, Liverpool, Ajax, Sporting Lisbon, Arsenal, Benfica và Rangers.
Xếp hạng theo quốc gia
Bồ Đào Nha là quốc gia có nhiều Chiếc Giày Vàng nhất với 8 danh hiệu, trong đó Cristiano Ronaldo đóng góp 4 lần, còn Eusebio và Fernando Gomes mỗi người có 2 lần đăng quang.
Nhờ Messi, Argentina đứng thứ hai với 7 danh hiệu. Ngoài anh, Hector Yazalde là cầu thủ Argentina duy nhất khác từng giành giải (1973/74).
Hà Lan và Uruguay cùng xếp thứ ba với 4 danh hiệu. Các quốc gia có 3 Chiếc Giày Vàng gồm Bulgaria, Italia, Brazil, và Romania. Trong khi đó, Áo, Wales, Nam Tư, Pháp, Tây Đức, Scotland và Ba Lan đều có 2 danh hiệu.
Xếp hạng theo giải vô địch quốc gia
Sự thống trị của Messi và Ronaldo giúp La Liga vượt xa các giải đấu khác với 15 danh hiệu Chiếc Giày Vàng. Premier League và giải VĐQG Bồ Đào Nha đồng hạng hai với 7 danh hiệu.
Giải Hà Lan và Bundesliga có 4 danh hiệu. Serie A, giải Bulgaria, giải Scotland và Romania có 3 danh hiệu. Giải VĐQG Áo xếp sau với 2 danh hiệu.
Chiếc giày vàng là danh hiệu cao quý dành cho những chân sút xuất sắc nhất. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về giải thưởng danh giá này. Đừng quên theo dõi KQBD hôm nay trên Bongdaso 66 để cập nhật những thông tin bóng đá mới nhất!